Baş ve Boyun Kanserleri Nelerdir ?

Baş, boyun ve yüz bölgesinde en sık tiroid kanserleri görülmektedir. Tiroid kanserleri hem kaynaklandığı doku, hem hastalığın seyri hem de tedavi açısından diğer baş boyun bölgesi kanserlerinden farklılık gösterir. Tiroid kanserleri dışındaki diğer baş ve boyun kanserlerinin yaklaşık %90’ı üst solunum ve sindirim yolunun mukozal yüzeylerini kaplayan hücrelerden kaynaklanan skuamöz (yassı) hücreli karsinomlardır. Bunun yanında baş ve boyun kanserleri boyundaki tükürük bezlerinde, sinüslerde, kulakta, yüz cildinde, boyundaki kaslarda ya da sinirlerde de ortaya çıkabilir. Ülkemizde baş boyun bölgesinde en sık tiroid kanserleri, ikinci sıklıkta ise gırtlak kanserleri görülmektedir. Beyin kanserleri baş ve boyun kanserleri içerisinde sınıflandırılmamaktadır.

Baş ve boyun kanserlerinin ortaya çıktığı yerler:

Tiroid: Boyundaki tiroid bezi içerisinde ortaya çıkan kanserlerdir.

Ağız boşluğu: Dudakları, dilin ön üçte ikisini, diş etlerini, yanakları, dilin altındaki ağız tabanını, sert damağı ve yirmilik dişlerin arkasında bulunan ve retromolar trigon olarak adlandırılan diş eti bölgesini içerir.

Boğaz (Farenks): Farenks, burnun arkasından başlayıp yemek borusuna kadar uzanan tüp şeklindeki yapıdır. Farenks; nazofarenks, orofarenks ve hipofarenks olarak adlandırılan üç bölümden oluşur. Nazofarenks, farenksin üst kısmıdır ve burun arkasında bulunur. Orofarenks, farenksin orta kısmıdır ve yumuşak damak, dil kökü ve bademciklerden oluşur. Hipofarenks ise farenksin alt kısmını oluşturan ve yemek borusu ile bağlantılı olan bölümdür.

Gırtlak: Ses tellerini ve beslenme sırasında yiyeceklerin hava yollarına kaçmasını önleyen kıkırdak ve dokuları içerir.

Burun boşluğu ve paranazal sinüsler: Burun boşluğu, burnun içinde yer alan içi boş alandır. Paranazal sinüsler ise yüz kemiklerinde yer alan küçük içi hava dolu boşluklardır.

Tükrük bezleri: Tükrük bezleri büyük ve küçük tükrük bezleri olarak ikiye ayrılır. Büyük tükrük bezleri 3 adettir: Kulak önünde ve çene kemiği üzerinde bulunan parotis bezi, çene altında bulunan submandibular bez ve dil altında bulunan sublingual bez. Küçük tükürük bezleri ise ağız ve boğaz mukozasında yaygın olarak yerleşir.

Baş ve boyun kanserlerinin nedenleri nelerdir?

Sigara ve alkol tüketimi

Virüsler: HPV (Human papilloma virüs) ve EBV (Epstein Barr Virüs)

Radyasyona maruziyet

Genetik faktörler

Baş ve boyun kanserlerinin belirtileri nelerdir?

Baş ve boyun kanseri belirtileri boyunda şişlik, ağızda ya da boğazda iyileşmeyen yara, geçmeyen boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve ses kısıklığıdır.

Baş ve boynun belirli bölgelerindeki kanser belirtileri şunlardır:

Tiroid bezi: Bazı hastalarda herhangi bir belirti görülmeyebilir. Hastalara yapılan ultrasonografi sırasında kanser içeren nodüller tespit edilebilir. Bunun yanında tiroid bezinin ya da nodüllerin büyümesi sonucunda boyunda şişlik, ses kısıklığı, boğaz ağrısı gibi belirtiler görülebilir.

Ağız boşluğu: Dilde, dudakta, yanakta, ağız tabanında ve dişetlerinde ortaya çıkan ve 2 haftadan daha fazla sürede iyileşmeyen yaralar, ağızda uyuşma ve karıncalanma, boyunda şişlik, ağrı

Boğaz (Farenks): Yutkunma ve yutma sırasında ağrı; geçmeyen boyun veya boğaz ağrısı; kulaklarda ağrı ve işitme azlığı

Gırtlak: Ses kıklığı, nefes darlığı, yutma sırasında ağrı, kulak ağrısı

Burun boşluğu ve paranazal sinüsler:  Burun tıkanıklığı, burun kanaması, baş ağrısı, yüzde ve göz çevresinde şişlik, görme bozuklukları

Tükrük bezleri: Kulak önünde, çene kemiği etrafında ya da çenenin altında şişlik, yüz felci, çenede ve boyunda geçmeyen ağrı ve şişlik

Baş ve boyun kanserlerinin tedavisi nasıl yapılır?

Baş boyun kanserlerinin tedavisi cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ya da bu tedavilerin kombinasyonu ile yapılır. Tedavi planı; kanserin türü ve yerleştiği yer, kanserin evresi, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir. Tiroid kanserlerinin asıl tedavisi ameliyat ile bezin tamamının ya da bir kısmının alınmasıdır. Ameliyat sonrasında bazı hastalara, tümörün türü ve evresine bağlı olarak radyoaktif iyot tedavisi (atom tedavisi) adı verilen ek tedavi uygulanır.